Halve eeuw NK marathonschaatsen; 50 jaar aan marathonschaatsspel om de titel
geplaatst zondag 1 januari 2023 om 09:07:00 op Schaatspeloton.nl
Jan Kooiman prolongeerde in 1986 het rood-wit-blauw. Net als toen is de titelstrijd dit jaar op de Jaap Edenbaan in Amsterdam. (bron: Bart Molendijk / Anefo, Nationaal Archief, CC0)
NK enige kunstijszege: "Nog nooit heb ik wat gewonnen. En nu dit"
Een jaar na Van den Berg won Ton Groot het tweede kampioenschap. Net als aanstaande nieuwjaarsdag werd de titelstrijd in 1974 op de Jaap Edenbaan verreden. Groot pakte samen met zeven anderen een ronde voorsprong en liet zijn vluchters daarna alleen achter. Tegenover De Telegraaf laat Groot zijn verbazing optekenen. "Hoe is het mogelijk, hoe is het mogelijk. Nog nooit heb ik wat gewonnen. En nu dit." De titel van Groot blijft juist vanwege dit feit bijzonder. De Noord-Hollander zal ook nooit meer een marathon op kunstijs winnen. Verrassende kampioenen zullen er nog komen in de toekomst. Ook eenmalige kampioenen, 21 stuks maarliefst. Maar een kampioen voor wie het NK de enige zege is, daarin is Groot uniek.
Een matig seizoen goedmaken: "Steeds kwam ik iets te kort, het wilde maar niet lukken na mijn goede resultaten in het vorige jaar"
Henk Portengen zal in 1975 in Alkmaar de derde kampioen worden. Met zijn titel redde Portengen een matig seizoen het jaar nadat hij de cup had gewonnen. "Steeds kwam ik iets te kort, het wilde maar niet lukken na mijn goede resultaten in het vorige jaar. Daarom was ik erop gebrand om hier te winnen." Stelt de dan 25-jarige Diemenaar tegenover het Algemeen Dagblad. Portengen, die nieuwjaarsdag zeker trouw als wedstrijdorganisatie aan de kant zal staan bij het 50e NK is drie jaar later weer kampioen. Daarmee is hij de eerste schaatser die een tweede titel kan optekenen. Iets wat de jaren daarna regelmatig voorkomt.
Veelwinnaars
Zo wint Co Giling in 1977 als favoriet zijn eerste titel om dit in 1980 te herhalen. Een seizoen later is Giling de eerste man, Atje Keulen-Deelstra heeft op dat moment al vier titels op rij gewonnen, die zijn titel weet te prolongeren. Hij zet al zijn concurrenten op een ronden en pakt zijn derde titel. Na Giling zouden ook Jan Kooiman (1982 en 1983), Lammert Huitema (1993 en 1994) en Arjan Stroetinga (2010, 2011 en 2012) erin slagen het rood-wit-blauw te verdedigen. Stroetinga is met zeven titels zelfs onbetwist de recordkampioen. Achter Stroetinga staan vijf mannen met drie titels. Naast de al genoemde Giling zijn dat Jan Kooiman (1982, 1983 en 1986), Lammert Huitema (1993, 1994 en 1996), Bertjan van der Veen en Jan Maarten Heideman. Die laatste twee verdelen tussen 2000 en 2005 de zes beschikbare titels door omstebeurt te winnen.
Jonge kampioenen en op herhaling
In 1984 is Emiel Hopman de jongste kampioen ooit in het marathonschaatsen. Hopman, die dat seizoen een ware alleenheerser was in het marathonschaatsen en veertien overwinningen op kunstijs bij elkaar schaatste, rekende op 20-jarige leeftijd tijdens het kampioenschap af met Jan Kooiman en Theun Busser. René Ruitenberg was met 21 jaar en 39 dagen tijdens het kampioenschap in 1991/1992 iets ouder. Ruitenberg rekende toen in Alkmaar af met Andries Kasper en Arend Veenhof.
Ingmar Berga won in 2007 op 22-jarige leeftijd en is van de jonge kampioenen de enige die later nog eens kampioen zou worden. Zes jaar later pakt Berga zijn tweede titel door Bart de Vries, Jouke Hoogeveen en Frank Vreugdenhil in een sprint van een kopgroep te kloppen. Met de zes jaar tussen twee titels staat Berga op een tweede plaats. Alleen voor Jorrit Bergsma duurde het vorig jaar, zeven jaar na zijn eerste titel in 2015, langer dan voor Berga.
De vraag is wat wordt er vandaag aan de erelijst toegevoegd. Voegt Bergsma zich bij de rijders die hun titel konden prolongeren en daarmee ook meteen bij de groep van drievoudig kampioenen? Gaat Gary Hekman voor een tweede titel na zijn kampioenschap in 2020? Of komt er nieuwe naam op de lijst? Om 17:15 uur klinkt het startschot voor de titelstrijd, 150 ronden later weten we wie de 50e titel pakt.